Bạn đang ở căn hộ giữa một tòa nhà cao tầng, không gian khá yên tĩnh, nhưng mỗi lần hàng xóm xả nước, tiếng nước chảy trong ống thoát nhà vệ sinh chung cư quá lớn như đang vang ngay trong phòng ngủ. Ban đêm, mỗi lần bồn cầu, chậu rửa xả nước, tiếng ù, rít, gõ ống… làm bạn giật mình tỉnh giấc.
Trong nhiều dự án, tiếng ồn từ hệ thống thoát nước gần như bị “bỏ quên” trong giai đoạn thiết kế. Tuy nhiên, thực tế nó ảnh hưởng trực tiếp đến trải nghiệm cư dân, khách lưu trú, bệnh nhân và cả giá trị vận hành – khai thác của công trình.
Bài viết sẽ lý giải nguyên nhân gây ra tiếng ồn hệ thống thoát nước nhà cao tầng. Bài viết cũng sẽ giúp bạn tìm được một hệ thống tiêu chuẩn cũng như là các giải pháp kỹ thuật – từ thiết kế, thi công đến lựa chọn vật liệu như ống thoát nước tiêu âm – để giảm ồn một cách hiệu quả.
Tổng quan về nguyên nhân tiếng ồn hệ thống thoát nước nhà cao tầng
Tiếng ồn trong hệ thống thoát nước là tổng hợp của nhiều dạng: tiếng nước chảy, tiếng va đập vào thành ống, tiếng rung truyền trong kết cấu, tiếng không khí “gào” trong ống thông khí.
Có thể phân biệt hai nhóm chính:
- Tiếng ồn truyền qua không khí: tai người nghe trực tiếp tiếng nước chảy, tiếng “gõ” trong ống, tiếng ù khi xả nước mạnh.
- Tiếng ồn truyền qua kết cấu: ống rung, lực nước tác động vào giá đỡ, tường, sàn. Các rung động truyền qua bê tông, lan sang phòng bên cạnh, tầng trên/dưới.
Các tiêu chuẩn về môi trường âm thanh trong công trình (như QCVN 26:2010/BTNMT và các quy chuẩn – tiêu chuẩn thiết kế nhà chung cư, khách sạn, bệnh viện) đều đặt giới hạn về mức ồn cho khu nhà ở, phòng nghỉ, phòng bệnh. Nói cách khác, nếu không kiểm soát tốt tiếng ồn thoát nước, công trình rất khó đạt môi trường âm thanh chấp nhận được.
Để xử lý gốc rễ, cần hiểu rõ từng nguyên nhân tiếng ồn hệ thống thoát nước nhà cao tầng.
Tổng quan về nguyên nhân tiếng ồn hệ thống thoát nước nhà cao tầng
Các nguyên nhân chính gây tiếng ồn trong hệ thống thoát nước
Hình thái dòng chảy và áp lực trong ống đứng
Trong nhà cao tầng, nước xả từ bồn cầu, chậu rửa, sàn tắm rơi từ độ cao lớn, tạo dòng chảy hỗn loạn. Khi lưu lượng tăng, nhiều thiết bị xả cùng lúc, vận tốc nước trong ống đứng tăng lên, dòng chảy chuyển sang trạng thái rối mạnh:
- Dòng nước va chạm thành ống, tạo tiếng gõ, ù, ầm.
- Bọt khí và nước trộn lẫn, tạo vùng áp suất thay đổi liên tục.
Với các tòa nhà sử dụng ống nhựa thành mỏng, thiết kế thủy lực không tối ưu, đây là một trong những nguyên nhân tiếng ồn hệ thống thoát nước nhà cao tầng phổ biến nhất.
Thiết kế thông khí kém, chênh áp trong đường ống
Hệ thống thiếu ống thông khí hoặc thiết kế không đúng:
- Chênh áp lớn trong ống dẫn đến nước xả kéo theo không khí, tạo tiếng “rít”, “gào” khó chịu.
- Dễ xảy ra hiện tượng hút nước trong bẫy nước (siphon), gây mùi và tiếng ồn bất thường.
So sánh nhanh:
- Hệ có thông khí đầy đủ: áp suất ổn định, dòng chảy êm hơn, ít tiếng rít.
- Hệ thiếu thông khí: mỗi lần xả nước, không khí bị kéo, ép, xả mạnh dẫn đến tiếng ồn tăng rõ rệt.
Các giải pháp hiện đại như VBF – Ventilation Branch Fitting (ống nhánh thông khí) giúp tăng khả năng thoát và kiểm soát áp suất tốt hơn cho nhà cao tầng.
Co, cút, đổi hướng đột ngột
Sử dụng quá nhiều cút 90° gần thiết bị vệ sinh, đổi hướng gấp, thay đổi đường kính đột ngột: khiến dòng nước đập mạnh vào vị trí đổi hướng tạo tiếng “cốc cốc” hoặc “ầm” mỗi lần xả.
Trong thực tế, nhiều hệ thống cố gắng thiết kế đường ống ngắn nhất để tối ưu chi phí thay vì thiết kế đường ống êm nhất, dẫn tới tiếng ồn cao dù lưu lượng không quá lớn.
Vật liệu ống và cấu trúc thành ống
Vật liệu ống là yếu tố quyết định khả năng truyền hoặc giảm ồn:
- Ống nhựa 1 lớp, thành mỏng (PP, PVC phổ thông): nhẹ, dễ rung, dễ truyền tiếng.
- Ống nhiều lớp, lớp giữa chứa phụ gia khoáng: tăng khối lượng bề mặt, giúp hấp thụ rung, giảm biên độ dao động.
Khái niệm khối lượng bề mặt (kg/m²) rất quan trọng trong cách âm: thành ống càng nặng, càng khó rung và khó truyền âm. Đây là cơ sở cho các giải pháp ống thoát nước ba lớp PP giảm tiếng ồn cho tòa nhà cao tầng, điển hình như hệ Triplus của Valsir với lớp giữa polypropylene pha bột khoáng, lớp trong nhẵn chống bám cặn và lớp ngoài bảo vệ cơ học.
Giá đỡ, treo ống và chi tiết lắp đặt
Thiết kế và thi công giá đỡ ống kém cũng là nguyên nhân tiếng ồn hệ thống thoát nước nhà cao tầng quan trọng:
- Kẹp ống không có đệm cao su, khoảng cách kẹp quá xa khiến ống rung, đập vào tường, trần.
- Cắt ống không phẳng, lắp gioăng sai, ống bị “căng” hoặc bị chèn lực làm cho việc truyền rung động mạnh hơn, dễ tạo tiếng ồn và nguy cơ rò rỉ.
Nhiều công trình chung cư sử dụng ống chất lượng tốt nhưng treo ống “tiết kiệm”, thiếu kẹp, dẫn tới người ở nghe tiếng ồn nhiều hơn chỉ vì khác cách lắp đặt.
Yếu tố vận hành & bảo trì
Theo thời gian:
- Thành ống bám cặn, tắc cục bộ khiến dòng chảy không đều, tạo vùng xoáy, tiếng ù bất thường.
- Giá đỡ lỏng, bu lông giãn, lớp đệm lão hóa làm cho ống va chạm nhiều hơn.
Thiếu bảo trì định kỳ khiến mọi giải pháp giảm tiếng ồn ống thoát nước chung cư dần mất tác dụng trong vận hành thực tế.
Tác động của tiếng ồn thoát nước đến công trình và cư dân
Tiếng ồn thoát nước ảnh hưởng đến trải nghiệm của người dùng:
- Cư dân khó ngủ, khó tập trung; dễ phát sinh phản ánh, khiếu nại.
- Trong khách sạn, resort, tiếng ồn từ ống thoát nước truyền đến phòng ngủ làm giảm đáng kể chất lượng trải nghiệm, điểm đánh giá.
- Trong bệnh viện, trường học, tiếng xả nước ồn ào ảnh hưởng tới bệnh nhân, học sinh trong thời gian dài.
Với chủ đầu tư, nhà vận hành, đây là rủi ro trực tiếp cho hình ảnh thương hiệu dự án và khả năng cho thuê, bán. Đó là lý do ngày càng nhiều công trình cân nhắc thiết kế hệ thống thoát nước ít tiếng ồn ngay từ giai đoạn lên ý tưởng và kế hoạch.
Các giải pháp kỹ thuật giảm tiếng ồn trong hệ thống thoát nước
Tối ưu thiết kế thủy lực và thông khí
Một số nguyên tắc cơ bản:
- Chọn đường kính ống phù hợp, kiểm soát vận tốc dòng chảy theo tiêu chuẩn thoát nước trong nhà.
- Bố trí ống thông khí đúng chuẩn, hạn chế chênh áp.
- Ứng dụng các giải pháp như Ventilation Branch Fitting (ống nhánh thông khí) trong các hệ ống cao cấp để tăng khả năng thông khí mà không phải chạy song song quá nhiều ống vent.
Đây là nền tảng để mọi cách xử lý tiếng ồn ống đứng thoát nước nhà cao tầng đạt hiệu quả.
Khi muốn đi sâu hơn về phần giải pháp tổng thể, bạn có thể tham khảo thêm: Ống thoát nước tiêu âm cho công trình hiện đại.
Tối ưu cấu trúc tuyến ống
- Giảm tối đa cút 90° gần thiết bị, ưu tiên cút 45° hoặc 67°30’, tạo tuyến ống “mềm”.
- Tránh đổi đường kính đột ngột, dùng phụ kiện chuyển tiếp có tính toán thủy lực.
- Hạn chế đoạn ống dốc quá đứng gần thiết bị gây va đập mạnh.
Tìm hiểu thêm "Sự khác biệt giữa ống thoát nước tiêu âm và ống thoát nước thông thường"
Kiểm soát rung và truyền ồn qua kết cấu
- Dùng kẹp ống có đệm cao su chống rung, bố trí khoảng cách treo/kẹp theo khuyến cáo của nhà sản xuất.
- Tách ống khỏi tường/trần bằng lớp đệm tại các vị trí tiếp xúc.
- Xử lý kín các vị trí xuyên sàn, hộp kỹ thuật bằng vật liệu đàn hồi, tránh cho ống “kẹt cứng” trong bê tông.
Sử dụng vật liệu ống và phụ kiện giảm ồn
Đây là giải pháp “cốt lõi” cho các tòa nhà cao tầng:
Ống thoát nước tiêu âm nhiều lớp:
- Lớp trong: PP nhẵn, chống bám cặn.
- Lớp giữa: PP + bột khoáng, tăng khối lượng, giảm rung.
- Lớp ngoài: PP chịu va đập, bảo vệ cơ học.
Cấu tạo của ống thoát nước tiêu âm
Kết hợp với phụ kiện đồng bộ và kẹp ống chống rung, hệ này có thể:
- Giảm đáng kể mức ồn đo được theo EN 14366,
- Vẫn đảm bảo khả năng chịu nhiệt (nước thải tới 95°C), chịu hóa chất, dải đường kính rộng cho chung cư, khách sạn, bệnh viện.
Tham khảo thêm "Sound insulation – Wikipedia" hoặc "Drainage system (plumbing) – Wikipedia".
Các biện pháp bổ sung: bọc cách âm, che chắn
Với công trình đã xây xong, khó thay đổi toàn bộ ống:
- Bọc thêm lớp cách âm (bông khoáng, ống bọc tiêu âm chuyên dụng) quanh ống đứng.
- Thiết kế lại hộp kỹ thuật kín, dùng tường/hộp kỹ thuật hai lớp cải thiện cách âm.
- Kiểm tra, gia cố giá đỡ, bổ sung kẹp đệm cao su.
Đây là nhóm giải pháp “chữa cháy”, phù hợp cho chung cư đã đưa vào vận hành nhưng bị cư dân phản ánh tiếng nước chảy trong ống thoát nhà vệ sinh chung cư quá lớn.
Giải pháp ống thoát nước tiêu âm tại MIG Solution
Ống thoát nước tiêu âm Triplus – Valsir (Ý)
Ống thoát nước tiêu âm Triplus Valsir là hệ thống ống thoát nước ba lớp bằng polypropylene, kết hợp lớp giữa chứa chất độn khoáng:
- Hệ ống thoát nước ba lớp PP giảm tiếng ồn cho tòa nhà cao tầng, đạt tiêu chuẩn EN 1451, EN 14366.
- Mức ồn đo được dưới 10 dB(A) tại lưu lượng 2 l/s trong điều kiện thử nghiệm chuẩn.
- Dải đường kính DN 32–250, phù hợp cho toàn bộ hệ thống từ nhánh thiết bị đến ống đứng và ống góp thải.
- Hệ nối push-fit với gioăng, không dùng keo, dễ thi công, phù hợp điều kiện công trường Việt Nam.
So với ống nhựa 1 lớp thông thường, đây là nền tảng tốt để triển khai thiết kế hệ thống thoát nước ít tiếng ồn cho chung cư, khách sạn, bệnh viện, văn phòng.
Ống thoát nước tiêu âm Triplus - Valsir
Tìm hiểu thêm lý do "Tại sao công trình hiện đại cần sử dụng ống thoát nước tiêu âm".
Dịch vụ tư vấn & hỗ trợ kỹ thuật
Công ty TNHH MIG Solution hiện đang tư vấn và cung cấp hệ:
- Ống thoát nước tiêu âm Triplus Valsir (Ý).
- Giải pháp kết hợp: ống tiêu âm + kẹp ống chống rung + bọc cách âm cho các vị trí nhạy cảm.
- Hỗ trợ kỹ sư MEP tối ưu tuyến ống, lựa chọn đường kính, kiểm tra áp suất – vận tốc.
Đội ngũ kỹ thuật MIG Solution có thể đồng hành từ giai đoạn thiết kế đến thi công, giúp triển khai các giải pháp giảm tiếng ồn ống thoát nước chung cư một cách nhanh chóng và hiệu quả.
Kết luận
Tóm lại, nguyên nhân tiếng ồn hệ thống thoát nước nhà cao tầng không chỉ nằm ở vật liệu, mà là tổng hòa của thiết kế thủy lực, thông khí, cấu trúc tuyến ống, cách treo ống, vật liệu và cả công tác bảo trì. Nếu xử lý đúng từ đầu, hệ thống thoát nước hoàn toàn có thể vận hành êm, không còn tiếng ù, rít, gõ ống làm phiền cư dân.
Với các công trình mới, việc lựa chọn ống thoát nước tiêu âm Triplus Valsir kết hợp thiết kế tối ưu là một hướng đi hiệu quả, giúp kiểm soát tiếng ồn ngay từ gốc. Với các công trình đã vận hành, vẫn có thể áp dụng các cách xử lý tiếng ồn ống đứng thoát nước nhà cao tầng như bọc cách âm, bổ sung kẹp treo, cải tạo cục bộ các đoạn ồn nhất.
Bạn cũng có thể tìm hiểu thêm "Tiêu chuẩn đánh giá hiệu quả tiêu âm trong hệ thống thoát nước"
Liên hệ ngay để được tư vấn chi tiết
Website: https://migvietnam.com
Hotline: 0964767890
Email: quanghai.mig@migvietnam.com
Fanpage: https://www.facebook.com/migsolution
